7 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o Somló

1. Somló, a w zasadzie Nagy-Somló, to druga najmniejsza apelacja winiarska Węgier, obejmująca swoim obszarem 557 hektarów winnic położonych na trzech wzniesieniach – Somló, Ság-hegy oraz Kissomlyó, leżących w północno-zachodniej części kraju. Apelacja przynależy do większego regionu Balatonu.

Charakterystyczny kształt góry Somló. (fot. własna)

2. Owe wzniesienia, lub też ostańce, są efektem działalności wulkanicznej, która miała miejsce około 5 milionów lat temu. Ówczas większość obecnego terytorium Węgier pokryte było tzw. Morzem Pannońskim, zaś na jego dnie miały miejsce erupcje magmy, które potem przekształciły się w bazaltowe wzniesienia. W ten sam sposób powstały również ostańce północnego brzegu Balatonu – między innymi Szent György-hegy oraz Badacsony.

Bazaltowe słupy nad winnicami. (fot. własna)

3. Historia upraw winorośli sięga czasów pierwszego króla Węgier – Świętego Stefana, który nadał te ziemie pobliskiemu opactwu benedyktyńskiemu. Po inwazji Tatarów w XIII wieku na szczycie góry wzniesiono zamek, zaś w okolicy pojawiły się możne rody, które dzierżyły tu posiadłości. Kościelna i magnacka obecność trwała tu do końca II Wojny Światowej, po której tutejsze grunty rozparcelowano pomiędzy okolicznych mieszkańców.

Winnice Somló przez stulecia związane były z Kościołem. (fot. własna)

4. Uprawia się tu głównie białe szczepy, choć w obejmującej całość regionu apelacji Nagy-Somlói dopuszczonych jest również kilka ciemnych odmian. Istnieje także ostrzejsza regulacja dlawin oznaczanych jako Somlói (bez przymiotnika Nagy): muszą one powstać z jednej z czterech dopuszczonych, głównych odmian: olaszrizling, juhfark, furmint lub hárslevelű.

Ziemia należy tu do najdroższych na Węgrzech. (fot. własna)

5. Okrętem flagowym i najbardziej znaną odmianą Somló jest niewątpliwie juhfark, który porasta tutejsze zbocza od kilkuset lat. Niegdyś niemalże wymarła, dziś rośnie na 100 hektarach, zajmując 2 miejsce w wielkości upraw po olaszrizlingu. Nazwa odmiany (tł. ogon owcy) wskazuje na kształt kiści. Dojrzewa późno, daje wina o wysokiej kwasowości, doskonale oddające wulkaniczny charakter tutejszego terroir. Wina z juhfarka mają wysoki potencjał dojrzewania, sięgający dekad. Odmianie poświęcony jest chociażby festiwal Somlói Juhfark Ünnep, odbywający się rokrocznie wczesną jesienią.

Tutejsze wina mogą dojrzewać przez dekady. (fot. własna)

6. Jako jeden z pierwszych regionów na świecie Nagy-Somló ogłosiło całkowite przejście na uprawę organiczną, acz dość szybko wycofano się z tej deklaracji. Mimo tego lokalni liderzy dążą do prowadzenia upraw w sposób ekologiczny, i procentowo jest ich najwięcej na Węgrzech.

Nie brak tu malowniczych piwniczek. (fot. własna)

7. Najważniejsi producenci regionu: Kreinbacher Birtok, Tornai Pincészet, Kolonics Pince, Somlói Apátsági Pincészet, Barcza Pincészet, Fekete Pince, Somlói Vándor Pince, Kőfejtő Pince, Spiegelberg Borpince, Barnabás Pince, Csordás-Fodor Borház, Zsirai Pincészet, Györgykovács Pincészet. Najszersza oferta win z Somló jest dostępna w sklepie internetowym Borárum prowadzonym przez Evę Cartwright, zaś w Polsce niektóre z nich znajdziemy w ofercie kilku importerów (Rafa-Wino, Winnacja, Na wino). Region warto odwiedzić przez cały rok, obecnie wiele producentów oferuje możliwość noclegu i posiłku.