Winna wiedza

7 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o Górach Bukowych (Bükk)

Brak komentarzy

1. Okręg winiarski Gór Bukowych, czyli Bükki Borvidék, to najmniejsza apelacja północnych Węgier, i jedna z mniejszych w całym kraju (805 ha upraw). Winnice rozpościerają się na południowych zboczach pasma górskiego o tej samej nazwie, od miejscowości Bükkzsérc i Bogács na zachodzie, poprzez Tibolddaróc, Bükkaranyos do Nyekládháza i Miszkolca na wschodzie. Izolowane fragmenty regionu znajdują się także wokół miejscowości Szikszó i Megyászó na północnym wschodzie, przynależy do niego także miejscowość Barabás, oddalona o ponad 100 km na wschód od jądra apelacji.

Winnice w okolicy Bogács. (fot. własna)

2. Podłoże skalne stanowią tu tuf ryolitowy oraz piaskowiec, na których wykształciły się gleby lessowe, gliniaste oraz czarne ziemie. Region posiada klimat kontynentalny, z umiarkowanie chłodnymi zimami i ciepłymi latami. Ze względu na umiejscowienie, pasmo górskie zatrzymuje napływ zimnego powietrza z północy, natomiast w lecie powoduje zatrzymywanie chmur opadowych, powodujące wówczas deficyt wody. Roczne opady wynoszą około 600-700 mm.

Odbudowany dom greckiego kupca w Miszkolcu. (fot. własna)

3. Historia upraw winorośli w regionie sięga średniowiecza. Pierwszy dokument potwierdzający istnienie winnic u podnóża Gór Bukowych datowany jest na 1313 rok. W XV i XVI wieku winna latorośl uprawiana jest na szeroką skalę, a jej najważniejszy ośrodek stanowi Miszkolc. Miękkie podłoże z tufu wulkanicznego powoduje, że w skale drążone są obszerne piwnice (m.in. w Miszkolcu – dzielnicy Avas), dzięki czemu w tutejszych miejscowościach składuje się wielkie ilości win, w tym tokajskich. Szczyt sławy tutejszych trunków sięga XIX wieku, a jej upadek spowodowany jest rozprzestrzenianiem filoksery. Przez większą część XX wieku w regionie produkuje się grona na skalę przemysłową, wykorzystywane w produkcji win musujących. Dopiero na początku nowego tysiąclecia region powoli zaczyna odbudowywać swoją tożsamość.

Urokliwy rząd piwniczek w Bogács. (fot. własna)

4. Niegdyś okolica ta była znana z olaszrizlinga i furminta, dziś dwie najważniejsze odmiany to leányka i kékfrankos. Część producentów z regionu postanowiło stworzyć nową markę – Bálvány – która według wewnętrznych regulacji musi stanowić kupaż trzech odmian, przy czym producenci mogą wybrać spośród wszystkich dopuszczonych w regionie szczepów. Wino powinno charakteryzować się świeżością oraz owocowymi aromatami, dlatego też musi być fermentowane i dojrzewane w stalowych zbiornikach.

Jeden z wielu rzędów piwniczek na wzgórzu Avas. (fot. własna)

5. Leányka, czyli najpopularniejsza odmiana regionu najprawdopodobniej pochodzi z Siedmiogrodu, zaś obecnie większość jej nasadzeń znajdziemy w Egerze (213 ha), Górach Bukowych (149 ha) i Mátrze (121 ha). Szczep ten bardzo rzadko jest winifikowany osobno, gdyż daje wina o stosunkowo delikatnej, kwiatowej aromatyce, lekkiej budowie i średniej kwasowości.

Winnice Rolanda Hajdu. (fot. własna)

6. Najważniejszą imprezą regionu jest odbywający się rokrocznie festiwal Avasi Borangolás. Wydarzenie to ma miejsce w pierwszej połowie maja w urokliwej dzielnicy Miszkolca – Avas, w której znajdują się setki piwniczek winnych, niektóre o kilkusetletniej tradycji. Według popularnego przysłowia, w XIX wieku każdy szanujący się obywatel Miszkolca powinen posiadać własną piwniczkę. Do dziś zachowała się większość z nich, ukazując bogate dziedzictwo architekturalne minionych stuleci.

Winiarnia Zsolta Sándora. (fot. własna)

7. Uznani producenci w okręgu Gór Bukowych to Sándor Zsolt Organikus Pincészete, Mezei Pincészet, Gallay Kézműves Pince oraz Hajdu Roland.

Winna wiedza

7 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o Sopronie

Brak komentarzy

1. Okręg winiarski Sopron, czyli Soproni Borvidék, to najbardziej na zachód położona winiarska apelacja Węgier. Rozciąga się on wzdłóż granicy z Austrią, od Vaskeresztes na południu, przez Kőszeg, Sopron, aż do granicznej wsi Fertőrákos na północy. Uprawy (1365 ha) porastają wschodniego przedgórza Alp oraz żyzną nizinę okolic Jeziora Nezyderskiego.

Sopron – stolica i największe miasto regionu. (fot. własna)

2. Podłoże skalne stanowią tu łupki mikowe oraz gneis, w wielu miejscach znajdziemy także piaskowce, skały wapienne, less oraz glinę. W regionie panuje klimat kontynentalny, z stosunkowo łagodnymi zimami i umiarkowanie ciepłymi latami. Pogodę temperuje wpływ Jeziora Nezyderskiego i pobliskie Alpy, zatrzymujące napływ chłodnego powietrza. Średnia roczna ilość opadów wynosi około 550-650 mm.

Winnice w jesiennym słońcu. (fot. własna)

3. Tradycje uprawy winorośli w regionie sięgają starożytności, czego dowodem są gliniane amfory znalezione w ruinach miasta Scarbantia (dzisiejszy Sopron). Kolejne świadectwa produkcji wina pochodzą z końca XIII wieku, gdy Sopron uzyskał od węgierskich monarchów status Wolnego Królewskiego Miasta, a dzięki temu również liczne przywileje handlowe. Tutejsze wino trafia na zachód Europy. W tym okresie czasu większość upraw stanowią jasne odmiany, ciemne szczepy – w tym kékfrankos – zyskują uznanie pod koniec XIX wieku. Wraz z początkiem XX wieku dominują w miejscowym krajobrazie. Niegdyś miejscowi winiarze zwani byli  poncichter – od niemieckiego Bohnenzüchter (plantator fasoli) – gdyż pomiędzy rzędami winorośli uprawiano także rośliny strączkowe.

Tradycyjny lokal mieszczący się w piwnicy. (fot. własna)

4. Nie bez przyczyny nazywa się Sopron stolicą kékfrankosa. W regionie ciemne odmiany stanowią ponad ¾ upraw, zaś najważniejszą rolę pełni właśnie kékfrankos, który rośnie na niespełna 630 hektarach. Oprócz niego istotną pozycję w winnicach zajmuje zweigelt (136 ha) oraz grüner veltliner, zwany tu zöldveltelini (114 ha). W większej ilości znajdziemy tu także cabernet sauvignon, merlota, pinot noir oraz Irsai Olivér.

Kékfrankos – gwiazda Sopronu. (fot. własna)

5. Flagowa odmiana, zwana na Węgrzech kékfrankos, a w sąsiedniej Austrii Blaufränkisch, występuje w wielu krajach Europy Środkowej. Badania genetyczne wskazały, że pochodzi ona najprawdopodobniej z obszaru słoweńskiej Dolnej Styrii, na co może wskazywać również jeden z wariantów jej nazwy: Lemberger – od miejscowości Lemberg pri Šmarju. To stąd trafiła najpierw na tereny Dolnej Austrii, a potem do Sopronu i kolejnych regionów. Dziś stanowi najpopularniejszą na Węgrzech odmianę winorośli z areałem upraw na poziomie 7312 ha. Szczep ten charakteryzuje się średnią budową win, wysoką kwasowością, średnią tanicznością oraz nutami wiśni, czereśni oraz jeżyny. Ze względu na te fakty nazywany jest często pinot noir Europy Środkowej.

Tradycyjne piwniczki winne w Cák. (fot. własna)

6. Rok 2018 został ogłoszony na Węgrzech Rokiem Kékfrankosa. Pomimo sporych wysiłków marketingowych, nie przyniosły one zbyt wiele dla promocji odmiany. Współcześnie odbywa się niezwykle mało imprez poświęconych wyłącznie kékfrankosowi, jedyna z nich, którą znalazłem – odbywa się w regionie Mátry. Największą winiarską imprezą w Sopronie jest natomiast Soproni Borünnep, który w tym roku odbędzie się pomiędzy 19 a 21 maja.

 

Koffer Bár – jeden z najlepszych winiarskich adresów Sopronu. (fot. własna)

7. Najważniejsi producenci w regionie Sopronu to: Etyeki Kúria, Garger Pince, Jagodics Pince, Jandl Pince, Lővér Pince, Luka Pincészet, Pfneiszl Pince, Steigler Pince, Stubenvoll Pince, Tachner Bor- és Pezsgőház, Unger Bormanufaktúra, Vincellér Borbirtok, Weninger Pincészet, Winelife Borászat.

Winna wiedza

7 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o Kunság

Brak komentarzy

1. Kunság, czyli Kumania, to największy i jeden z najbardziej różnorodnych regionów winiarskich Węgier. Winorośl uprawia się na 19730 ha, rozpościerających się na obszarze 3 komitatów, pomiędzy Dunajem i Cisą. Apelacja przynależy do regionu Duna (Dunajskiego).

Stare piwniczki winne w Monor. (fot. własna)

2. Większość podłoża stanowią tu piaski, w niektórych miejscach pojawia się less i glina. Na części obszaru występowały ruchome wydmy, sadzenie winorośli stanowiło próbę zatrzymania erozji gleby. Kunság charakteryzuje się suchym klimatem kontynentalnym, z upalnymi latami, i chłodnymi zimami.

Typowy wygląd winnicy. (fot. własna)

3. Obszar nie cieszy się dużymi tradycjami uprawy winnej latorośli i produkcji wina. Pierwsze pisemne wzmianki sięgają XI wieku, acz winogrady prawdopodobnie nie wykraczały poza kilka wzniesień w okolicach Lakitelek i Tiszakürt. Sytuacja zmieniła się wraz z pojawieniem się nowej fali osadniczej w pierwszej połowie XVIII wieku. Stało się to między innymi dzięki Szwabom, którzy rozpowszechnili nowe techniki uprawy. Rola Kumanii wzrosła po pojawieniu się filoksery, dzięki temu, że piaskowe gleby nie pozwoliły mszycy wyrządzić wielkich szkód w tutejszych winnicach. Pod koniec XIX i na początku XX wieku miejscowe wina stały się powszechnym trunkiem w karczmach i gospodach na obszarze całego kraju.

Większość win powstaje metodą reduktywną. (fot. własna)

4. Zdecydowaną większość upraw stanowią białe odmiany, z 19731 ha aż 82% (16199 ha) to właśnie winorośl o jasnych owocach. Najpopularniejsze szczepy to bianca (aż 5453 ha), cserszegi fűszeres (2820 ha), aletta (2046 ha), daleko za nimi są kolejne – generosa, kunleány, Irsai Olivér, riesling oraz zalagyöngye. Spośród ciemnych odmian niepodważalną pozycję zajmuje kékfrankos – stanowiąc 2/3 areału upraw (2324 ha). Poza nim, w znacznie mniejszej ilości występuje zweigelt, cabernet sauvignon, cabernet franc, nero oraz kadarka. Duży udział szczepów hybrydowych spowodowany jest ich odpornością i wysoką wydajnością – stąd też najtańsze wina powstają właśnie z nich. Dominuje produkcja lekkich, reduktywnych win, ciemne odmiany stanowią surowiec dla świeżych, aromatycznych róży, zaś w ostatnich latach sporą popularność zyskują wina musujące.

Gmach winiarni Gál Szőlőbirtok és Pincészet. (fot. własna)

5. Najbardziej znanymi, endemicznymi odmianami są kövidinka oraz arany sárfehér. Obydwa szczepy dają lekkie, neutralne wina, wykazują się dość wysoką odpornością na mróz oraz plennością. Kövidinka charakteryzuje się delikatnymi nutami polnych ziół, orzechów, jasnych owoców i średnią kwasowością. Arany sárfehér cechują nuty pigwy, gruszek, polnych kwiatów oraz wysoka kwasowość. Ze względu na ten ostatni czynnik, jest on częstym składnikiem kupaży, a także doskonałym surowcem do win musujących.

Lokalna specjalność z Izsák – Arany sárfehér. (fot. własna)

6. Kunság posiada trzy małe subapelacje dla win powstających wokół miast Izsák, Soltvadkert oraz Monor. Pierwsza z nich to Izsáki Arany Sárfehér – dla win spokojnych oraz musujących powstających z tej odmiany, druga zaś to to Soltvadkerti– dla win wytrawnych, słodkich oraz musujących powstających wyłącznie z odmiany ezerjó, trzecia natomiast dla win powstających z okolic miasteczka Monor. Miejscowości te warto odwiedzić między innymi ze względu na ich urokliwe piwniczki winne.

Spośród czerwonych odmian dominuje kékfrankos. (fot. własna)

7. Najbardziej znani producenci win z Kunság to: Frittman Borászat, Font Pincészet, Gál Szőlőbirtok és Pincészet, Gedeon Birtok, Kunvin Borászat oraz Szentpéteri Borpince. Od niedawna współpracują oni przy promocji apelacji – prowadząc kampanię marketingową o nazwie Igazi Kunság (Prawdziwa Kumania). Ich wina od czasu do czasu pojawiają się w Polsce w ofertach dyskontów (zwłaszcza w Lidlu), znajdziemy je także u importerów specjalizujących się w rynku węgierskim (Rafa-Wino, 2Bratanki).