Jeszcze kilkanaście lat temu Somló było jednym z najbardziej zapomnianych regionów winiarskich Węgier. Komunistyczne rządy zniszczyły dawne, szlacheckie posiadłości, zarządziły wycięcie starych, węgierskich szczepów i nakazały obsadzenie góry niezwykle plennym, aczkolwiek niekoniecznie wartościowym Olaszrizlingiem. Wraz z końcem komunizmu rozparcelowano więszkość gruntów, które dostały się w prywatne ręce, aczkolwiek brakowało kapitału, który pomógłby nadrobić stracony czas. Lata mijały, starzy winiarze odchodzili, a na ich miejsce przyszło nowe pokolenie, które rozpoczęło rewolucję na wygasłym wulkanie. Jednym z członków tego pokolenia jest Bálint Barcza, potomek starej winiarskiej rodziny, która gospodaruje na Somló i Csobánc. Powierzchnia nasadzeń wynosi 5 ha, z czego część jest dzierżawiona od innych właścicieli. W środowy wieczór Bálint przybył do winebaru VinoPiano, gdzie licznie zgromadzona publiczność miała okazję zapoznać się z jego winnym portfolio.
Bálint opowiada o winach…(fot. własna)
Degustację zaczęliśmy od Blanka Cuvée 2015, które jest kupażem Sárgamuskotály, Juhfarka oraz Olaszrizlinga. Jasnozłota barwa, w nosie brzoskwinia, mango, nuta muszkatowa, miód oraz cytrusy. W ustach zielone jabłko, agrest, delikatna pikantność, lekka, aczkolwiek przyjemna kwasowość. Są też nuty polnych kwiatów, śladowo wyczuwalna szomlońska mineralność, oraz migdałowa goryczka. Spontaniczna fermentacja, dojrzewało w stalowych tankach. Ocena: **/***. Następnie nadeszła pora na Olaszrizling 2015. Bladozielona barwa, w nosie nuty pieprzne, agrest, miód, cytrusy. W ustach krągłe, przyjemne wino, wyraźne nuty cytrusowe, agrest, biała porzeczka, rześka kwasowość. Dalej charakterystyczna dla szczepu migdałowa goryczka i delikatna pikantność. Całkiem dobrze zrobione, eleganckie wino. Ocena: ***.
Frekwencja dopisała (fot. własna)
Następnie sięgnęliśmy po bezimienne cuvée z rocznika 2015. Jest to kupaż Furminta, Hárslevelű i Olaszrizlinga. Posiada ono jasnozieloną barwę, w nosie wyczuwalna brzoskwinia, jabłko oraz nuta ziołowa. W ustach lekkie, o deliktanie wyczuwalnej mineralności, zwiewnych nutach brzoskwini oraz moreli i przyjemnej pikantności. Dobrze zrobione, bardzo przyjemne wino. Ocena: ***/****. Kolejny trunek, to moim zdaniem największe odkrycie degustacji. Jest nim Furmint 2014, wino o złotej barwie, w nosie wyczuwalnych nutach brzoskwinii, moreli, miodu i delikatnej nutce botrytisu. W ustach krągłe, oleiste, o sporej kwasowości, z nutami owocowymi (brzoskiwnia, morela, pigwa), z wyczuwalną mineralnością. Eleganckie wino, spokojnie mogłoby stanąć w szranki z dobrymi tokajskimi Furmintami. Ocena: ****.
Klasyczny, elegancki Furmint (fot. ze strony barczabor.hu)
Kolejne 4 wina to różne kombinacje Juhfarka. Juhark 2015 Válogatás, czyli po polsku selekcja, to wybór gron z tego szczepu. Posiada bladozieloną barwę, w nosie wyczuwalna mineralność, delikatne nuty ziołowe oraz lekka pikantność. W ustach wytrawne do szpiku kości, rześka, solidna kwasowość, słona mineralność, dalej pojawia się nuta cytrusów. Mamy też świadczącą o użyciu beczki nutę waniliową. Sporo ektraktu, sporo ciała. Przyjemne. Ocena: ***/****. Drugi z serii, Juhfark 2015 to podstawowe wino z tego szczepu. Jasnozielona barwa, w nosie wyczuwalne nuty warzywne, maślane oraz słona mineralność. W ustach dominuje spora kwasowość ale mamy też charakterystyczną dla szczepu i miejsca mineralność. Jest tu też lekka piknantość i delikatne nuty miodowe. Mimo wszystko przyzwoite wino. W stosunku do poprzednika mniej ciała, ale też i mniej niuansów smakowych – choć wino dojrzewało zarówno w nowej i starej beczce, jak i w stali. Ocena: ***
Ten Juhfark nie zawodzi, choć spodziewałbym się więcej… (fot. ze strony barczabor.hu)
Trzeci Juhfark, czyli J4 2015 to kolejne ciekawe wino – przez 4 dni było macerowane na skórkach, dzięki czemu zyskało bogaty, ciekawy smak. Barwa – jak u poprzedników – bladozielona, w nosie mamy nuty wanilii, delikatną pikantność, lekkie nuty suszu owocowego. W ustach wyraźnie wyczuwalne nuty suszonych owoców, spora, rześka kwasowość, delikatne nuty mineralne. Jest też wanilia i lekka, migdałowa goryczka. Intrygujące, oldschoolowe wino. Ocena: ***/****. Na koniec serii podano Juhfark Késői Szüretelésű 2013. To wino z późnych zbiorów, o złotej barwie, w nosie wyczuwalnych nutach miodu, botrytisu oraz mango. W ustach oleiste, krągłe, z wyraźnie wyczuwalnymi nutami owocowymi (mango, ananas, cytrusy), sporą kwasowością, którą równoważy kilkanaście gramów cukru resztkowego. Mamy też nuty zielonega jabłka i delikantną pikantność, za którą stoi spory (15%) aczkolwiek dobrze zintegrowany alkohol. Ocena: ****.
Cztery dni na skórkach… Efekt więcej, niż zadowalający. (fot. ze strony barczabor.hu)
Na koniec dostaliśmy do degustacji dwa wina z Csobánc z północnego brzegu Balatonu. Obywa z nich pochodzą z 2007 roku, z tego samego siedliska i tego samego szczepu – Szürkebarát (Pinot Gris). Czym się różnią? Datą zbioru – pomiędzy pierwszym a drugim mineło 2 tygodnie. Pierwszy z nich posiada głeboką złotą barwę z bursztynowymi refleksami, w nosie wyraźnie wyczuwalne są nuty mineralne (Wzgórze Csobánc geologicznie jest tego samego pochodzenia co Somló), suszone owoce, wanilia. W ustach poważne, złożone wino o solidnej budowie, świeżej kwasowości, mamy tu delikatną pikantność, migdałową goryczkę i delikatną owocową (brzoskwinia, pigwa). Sporo w nim młodzieńczej werwy, mimo pokaźnego wieku. Ocena: ***/****. Drugie wino ma zdecydowanie inny charakter. Mamy tu jasnobursztynową barwę, w nosie wyczuwalne nuty suszonych owoców, miodu, cytrusów ale także wanilii. W ustach spora słodycz (ok 20 g/l cukru resztkowego), która ładnie podkreśla owocowość tego wina – nuty brzoskwinii, pigwy. Jest też świeża, cytrusowa kwasowość, sporo ciała, delikatne nuty karmelu. Długi, hedonistyczny finisz wieńczy dzieło. Ocena: ****.
Bálint pokazał, że w wulkanicznych winach Węgier drzemie niezwykły potencjał. Zarówno Somló jak i Csobánc posiadają olbrzymi potencjał, który powoli odkrywamy w powstających tu winach. Czy trafią one do Polski? Miejmy taką nadzieję – gdyż pokazują nieodkrytą do tej pory winiarską twarz Węgier.
Degustowałem na koszt własny w VinoPiano Winebar.
