Château Haut-Brion – pierwsza wielka winiarska marka świata

By spotkać prawdziwe, bordoskie château nie trzeba się ruszać daleko poza granice miasta. Co więcej, stosunkowo blisko jego centrum leżą dwie, historyczne, legendarne wręcz winiarnie, które przy odrobinie szczęścia można odwiedzić po wcześniejszej rezerwacji. Grzechem byłoby więc nie skorzystać z takiej możliwości, nawet jeśli wiąże się to z przełożeniem lotu (jak w moim przypadku). Położone w granicach gminy Pessac Château Haut-Brion oraz Château La Mission Haut-Brion to posiadłości należące do portfolio Domaine Clarence Dillon, których historia sięga kilkuset lat. Pierwsza z nich, o której dziś będzie mowa liczy sobie niemalże 500 lat, stanowiąc najstarszą, klasyfikowaną winiarnię klasy Premier Grand Cru Classé.

Główny budynek château. (fot. własna)

Została ona założona w 1533 roku przez Jeana de Pontac, na bazie ziemi otrzymanej w posagu jego żony (ślub odbył się w 1525 roku), zaś w 1549 rozpoczął wznosić gmach château, który dziś stanowi siedzibę posiadłości. W kolejnych dekadach jego potomkowie przyczynili się do powstania pierwszej, wielkiej winiarskiej marki świata. W drugiej połowie XVII wieku tutejsze wina trafiły na angielski dwór królewski, o czym świadczą zapiski z oficjalnego rejestru królewskiej piwnicy. Ich rosnąca popularność sprawiła, że rodzina założyła w Londynie tawernę L’Enseigne de Pontac, która wkrótce stała się miejscem spotkań miejscowej elity. Haut-Brion (znane wówczas jako Hobriono) było wówczas symbolem wysokiej jakości i wykwintnego smaku.

Winnice leżą w samym centrum miasta Pessac. (fot. własna)

W kolejnych stuleciach winiarnia często zmieniała właścicieli, acz jej renoma nie malała – w 1787 roku odwiedził ją Thomas Jefferson, który uznał ją za  jedną z czterech najlepszych w regionie. Kolejna ważna data w historii posiadłości to rok 1855, gdy została ona sklasyfikowana jako Premier Grand Cru Classé. Pod koniec tego stulecia jako jedna z pierwszych winiarnia zaczęła sama butelkować swoje wina. W 1935 roku została nabyta przez Amerykanina Clarence Dillona i do dziś pozostaje w rękach rodziny. W 1953 stała się częścią klasyfikacji Crus Classés de Graves.

Nowoczesna technika sprzyja poprawie jakości. (fot. własna)

Dziś prezydentem spółki jest wnuk Dillona – książe Robert Luxembourg, zaś menedżerem, odpowiedzialnym za codzienne zarządzanie winiarnią – Jean-Philippe Delmas (który piastuje to stanowisko po swoim ojcu i dziadku). Obecnie posiadłość zajmuje ona obszar 51 ha, z czego ponad 48 ha porastają ciemne odmiany winorośli. Powstają z nich cztery rodzaje wina – białe i czerwone grand vin – Haut-Brion, oraz drugie etykiety – La Clarence de Haut-Brion (czerwone) oraz La Clarté de Haut-Brion (białe). Roczna produkcja wynosi około 160 tysięcy butelek.

Tradycyjna, wręcz niepozorna piwnica. (fot. własna)

Wizyta w takim miejscu jest czymś wyjątkowym, gdyż oprowadzający poświęcają gościom szczególną uwagę (zwiedza się w małych grupkach, lub – jak w moim przypadku – pojedynczo). Podczas półtoragodzinnego programu pokazywana jest hala z wielkimi stalowymi zbiornikami (tam zachodzi fermentacja i maceracja), później przechodzi się do piwnicy, a na końcu można zajrzeć do warsztatu bednarskiego, w którym cały czas trwa praca. Château Haut-Brion jest jedną z niewielu winiarni w regionie, która posiada własnego bednarza, na miejscu składającego dębowe beczki. Dzięki temu enolodzy mają pełną kontrolę nad jakością końcowego produktu. Wizytę wieńczy degustacja, po której można udać się na zakupy do nowootwartej winoteki.

Bednarz w trakcie pracy. (fot. własna)

Do degustacji podano drugą etykietę producenta – La Clarence de Haut-Brion 2017. Jest to kupaż merlota (55%), cabernet sauvignon (38%), cabernet franc (5,3%) oraz petit verdot (1,7%), dojrzewający przez osiemnaście miesięcy w beczkach, z których 22% stanowi nowy dąb. Posiada on głęboką, rubinową barwę o purpurowych refleksach. Pachnie klasycznie – czarną porzeczką, wiśnią, ciemną śliwką, wanilią, przyprawami korzennymi, cedrem oraz dymem. W ustach średnio zbudowane, z jedwabiście gładką teksturą, o wysokim, acz idealnie wtopionym alkoholu i z świetną, świeżą kwasowością. Jeszcze dość zbite, zamknięte, z czasem powoli się otwiera – pojawiają się nuty wiśni, jeżyn, czarnej porzeczki, śliwek, dalej tytoniu, wanili, palonego drewna. Niezwykle soczyste, z długim finiszem. Ocena: **** (92/100 pkt). Cena: 110 EUR (496,50 PLN).

Soczysta, wspaniała czerwień. (fot. własna)

Wizyta w takim miejscu pozwala uzmysłowić sobie powód wysokiej jakości, ale też wysokich cen tutejszych win. Widać dbałość o detale – wykorzystanie najnowszej technologii, uwagę, jaką poświęca się uprawom, ale też szacunek do tradycji. Historyczne zabudowania winiarni kryją w sobie pokaźną ilość dzieł sztuki – nadając temu miejscu magicznej atmosfery. Warto też dodać, że jest to jedyna z całej piątki Premier Grand Crus Classés, która jest najłatwiej dostępna dla postronnych – jeśli planujecie wizytę w Bordeaux, nie zapomnijcie skontaktować się z winiarnią. Na pewno nie będziecie tego żałować.

Winoteka z wielkim wyborem roczników. (fot. własna)

Do Bordeaux podróżowałem za swoje, winiarnię odwiedziłem po uprzedniej rezerwacji – za darmo.

Pannon Top25 – skarby z południa Węgier

Po ponad półrocznej przerwie spowodowanej pandemią oraz lockdownem wróciły imprezy winiarskie w wydaniu na żywo. Co prawda wciąż w dość ograniczonej skali, z sporą dawką restrykcji – ale jednak wróciły. Jedną z nich była degustacja otwarta 25 win najlepszych z regionu Pannon (apelacje: Pécs, Szekszárd, Tolna, Villány) wybranych podczas tegorocznego konkursu. To była już dwunasta edycja imprezy, organizowanej przez magazyn Pécsi Borozó we współpracy z lokalnymi stowarzyszeniami winiarskimi. Degustacja została zorganizowana w malowniczo położonej miejscowości Mecseknádasd, a ja wziąłem w niej udział na zaproszenie organizatorów. Udało mi się spróbować wszystkie 25 wyróżnionych win, z których wybrałem najlepszą szóstkę – same czerwienie. Oto i one.

Tęgi kupaż z na start. (fot. własna)

Pierwszą z nich było Bodri Optimus 2018, kupaż cabernet sauvignon, cabernet franc, kékfrankosa oraz merlota, dojrzewający przez 15 miesięcy w dębowych beczkach. Posiada ciemną, granatową barwę, pachnie dżemem z wiśni, czereśni, malin, suszoną śliwką, żurawiną i wanilią. W ustach dobrze zbudowane, z średnią kwasowością i sporym alkoholem, wyraźną taniną, oraz nutami malin, wiśni, czereśni, jeżyn, kawy, dymu oraz wanilii. Finisz średniodługi, wino nieco jeszcze przytłoczone beczką. Ocena: **** (90/100 pkt).

Mocarz z Szekszárdu. (fot. własna)

Kolejna butelka, na którą zwróciłem uwagę, to szekszárdzki Mészáros Ohmerops 2018, również powstały z odmian bordoskich – merlota, cabernet franc i cabernet sauvingon, dojrzewający przez 2 lata w dębowych beczkach. Charakteryzuje się ciemnorubinową barwą, pachnie wiśnią, czarną porzeczką, śliwką, kawą, dymem, wanilią, w ustach jest mocno zbudowane, z średnią kwasowością, sporą taniną i wysokim (15,5%) alkoholem, bogate w nuty jeżyn, malin, czarnych, porzeczek papryki, a także kawy, wanilii oraz tytoniu. Finisz dość długi, całość korpulentna, mocarna, domagająca się towarzystwa w postaci soczystego steka. Ocena: **** (91/100 pkt).

Eliksir młodości? (fot. własna)

Następne wino, czyli Polgár Elixír Cuvée 2012 z Villány to chyba najładniejsze wino całej degustacji, a z pewnością najbardziej dojrzałe z nich. Powstało z odmian: cabernet sauvignon, cabernet franc, merlot i kékfrankos, dojrzewało w nowych, dębowych beczkach. Widać tu upływ lat: znajdziemy tu rubinową barwę z ceglastą obwolutą, w nosie kusi aromatami dojrzałych wiśni, czereśni, jeżyn, skóry, dymu, kawy octu balsamicznego i polnych ziół. W ustach średnio zbudowane, wytrawne, ze sporą kwasowością i średnią taniną, soczyste, o wyraźnych nutach jeżyn, czarnych porzeczek, wiśni, malin, skóry, dymu, octu balsamicznego i przypraw korzennych. Dość długi finisz, samo wino jest krągłe, ułożone, zaś dojrzałość wyolbrzymiła jego najbardziej pozytywne cechy. Ocena: **** (93/100 pkt).

Solidny cabernet sauvignon z winiarni Stier. (fot. własna)

Czwarte wino jest zarazem pierwszym jednoodmianowym, które wywarło na mnie duże wrażenie. Stier Cabernet Sauvignon 2017 z Villány to przykład lżejszej formy win z tej odmiany. Posiada średniogłęboką, rubinową barwę. Pachnie czarną porzeczką, wiśnią, kawą, dymem, tytoniem i drewnem. W ustach średnio zbudowane, z wysoką kwasowością, jedwabistą taniną oraz wysokim, acz niewystającym alkoholem. Sporo tu nut czarnej porzeczki, wiśni, czereśni, tytoniu, kawy oraz dymu. Finisz długi, złożone wino z świetną strukturą i świeżością. Potrzebuje czasu, ale już teraz daje dużo przyjemności. Ocena: **** (92/100 pkt).

Villányi Franc w udanym wydaniu. (fot. własna)

Przedostatnia butelka to Szende Kopár Villányi Franc 2017, czołowe wino producenta z pojedynczej, legendarnej parceli, dojrzewające przez 24 miesiące w nowych, 500-litrowych beczkach. Posiada średniogłęboką, rubinową barwę. W nosie dominują nuty wanilii, kawy, zaraz po nich wyłania się czarna porzeczka, papryka, grafit oraz malina. W ustach solidnie zbudowane, z wysoką kwasowością, wysokim alkoholem (15%), dość surową taniną, znajdziemy tu przede wszystkim nuty ciemnych wiśni, czarnej porzeczki, maliny, dalej także papryki i czarnego pieprzu, wanilii, kawy oraz skóry. Finisz długi, z wino wciąż młode, nie do końca okrzesane – potrzebuje kilku lat by zintegrować wpływ beczki. Ocena: **** (91/100 pkt).

Csaba Vesztergombi i jego cabernet franc. (fot. własna)

Na samym końcu nadeszła pora na Vesztergombi Kerekhegy Cabernet Franc 2017 z Szekszárdu. Dojrzewało ono przez 24 miesiące w 300 i 500-litrowych beczkach. Charakteryzuje się ono głęboką, rubinową barwą. Pachnie wiśnią, czereśnią, papryką, czarną porzeczką, jeżyną, wanilią i czarnym pieprzem. W ustach mocno zbudowane, z świetną kwasowością, wyraźną taniną i wysokim alkoholem. Mamy tu nuty czarnej porzeczki, papryki, wiśni, ale też kawy, czekolady oraz gałki muszkatołowej i dymu. Skoncentrowane, złożone, z długim finiszem – po prostu piękne wino. Ocena: **** (92/100 pkt).

Wręczenie nagród wyróżnionym winiarnom. (fot. własna)

Spróbowane przeze mnie butelki dowodzą, że wielkie, ciężkie, mocno alkoholowe wina mają się na południu Węgier dobrze. I nie byłoby w tym nic złego, jeśli – jak w przypadku wyżej wymienionych – prezentowałyby solidny poziom. Jednocześnie warto podkreślić, że rynek się zmienia, i jeśli regiony oraz winiarnie nie zdefiniują się na nowo – to mogą mieć spory problem ze zbytem. Na szczęście są już pierwsze jaskółki zmian, młode pokolenie wnosi ze sobą nowe pomysły, takie jak chociażby marka RedY. I dobrze, bo kto nie idzie do przodu, ten się stopniowo cofa.

 

Do Mecseknádasd podróżowałem na zaproszenie organizatora – Zoltána Győrffyego i magazynu Pécsi Borozó.

Sebestyén Szekszárdi Bikavér 2016 – eteryczny kupaż z Szekszárdu

Szekszárd, znany dotychczas z poważnych, czasami wręcz przerysowanych czerwieni zaczyna powoli zmieniać swe oblicze. Młodsze pokolenie winiarzy, na czele z Zoltánem Heimannem juniorem przeprowadza właśnie rewolucję jakościową oraz przede wszystkim stylistyczną, dzięki czemu na rynku pojawia się coraz więcej lżejszych, soczystych win, które zyskują sobie uznanie na rynku wina. Świadczą o tym rozliczne wyróźnienia na międzynarodowych konkursach, ale też pochwały winiarskich mediów z całego świata. Jednym z przedstawicieli młodszego pokolenia są Csilla i Csaba Sebestyén, rodzeństwo gospodarujące na 12,5 hektarach w czołowych parcelach regionu. Nie należą do wielkich miejscowych rodów winiarskich, winiarnię założyli wraz z rodzicami w 1998 roku, stopniowo powiększając obszar upraw do dzisiejszych rozmiarów. Szczególną uwagę poświęcają kékfrankosowi, ale rośnie tu też cabernet franc, merlot, kadarka, zweigelt, cserszegi fűszeres, ale też… sagrantino. Rocznie powstaje z nich około 80 tysięcy butelek wina.

Lekki, soczysty kupaż z Szekszárdu. (fot. własna)

Całkiem sporą część z nich stanowi podstawowe wino producenta, czyli bycza krew. Ja zaś miałem przyjemność próbować Sebestyén Szekszárdi Bikavér 2016, powstały jako kupaż kékfrankosa, merlota, cabernet franc, kadarki oraz sagrantino. Fermentowało ono w otwartych kadziach, maceracja trwała tydzień, zaś potem dojrzewało przez 22 miesiące w nowych oraz używanych 500-litrowych beczkach z węgierskiego dębu. W rezultacie otrzymujemy wino o dość jasnej, rubinowej barwie z ceglastymi refleksami. Pachnie aromatami czereśni oraz kompotu z wiśni, obok nich znajdziemy także skórę, ocet balsamiczny oraz mokrą ziemię. W ustach wytrawne, średnio zbudowane, z średnio wysoką kwasowością oraz przeciętną (13%) zawartością alkoholu. Podobnie do nosa główną rolę odgrywają tu nuty wiśni i czereśni, jest też trochę śliwki, skóry, czarnego pieprzu, a także ziemistość i balsamiczność. Finisz średniodługi. Dość nietypowo jak na węgierskie standardy wino wypuszczono już w dość dojrzałym stanie. Bardzo solidnie zrobiony, lekki, eteryczny wręcz, acz pozbawiony fajerwerków bikavér, co nie powinno dziwić biorąc pod uwagę jego wycenę. Cena: 2590 HUF (33,50 PLN). Ocena: *** (86/100 pkt).

Źródło wina: zakup własny w węgierskiej sieci supermarketów Auchan.