Éliás A Kő Marad Kéknyelű 2022 – esencja terroir z Badacsony

Badacsony jest jednym z niewielu węgierskich okręgów winiarskich, które odwiedziłem tylko raz. Niespełna 3 lata temu udałem się na niespełna dwugodzinną wycieczkę promem z drugiego brzegu Balatonu podczas rodzinnych wakacji – i oczywiście odwiedziłem jedną z miejscowych winiarni. Po tamtejsze wina sięgam stosunkowo rzadko, ale gdy je pijam – to zazwyczaj trafiają mi się świetne strzały. Nie da się ukryć – terroir Badacsony coś w sobie ma. Wulkaniczne gleby, lokalne, autochtoniczne odmiany, bliskość Balatonu – to wszystko sprawia, że miejsce to jest jednym z najbardziej atrakcyjnych na winiarskiej mapie Węgier.

Badacsony i inne wzgórza północnego Balatonu. (fot. własna)

Poza wielkimi gwiazdami regionu (Gilvesy, Borbély, Bencze, Laposa) działa tu też kilkadziesiąt małych, rodzinnych winiarni, takich jak Éliás Birtok z Badacsonytomaj. To młode (założone w 2016 roku) gospodarstwo powstało z inicjatywy Csaby Éliása, bankowca, który porzucił branżę finansów by poświęcić się winiarstwu i winogrodnictwu. Do winiarni przynależy 4 ha upraw, głównie białych odmian, ale znajdziemy tu też kékfrankosa. Rocznie powstaje tu 22-25 tysięcy butelek wina, zaś portfolio producenta liczy kilkanaście pozycji. Za produkcję odpowiada miejscowy enolog – Zsolt Sipos.

Esencja terroir z Badacsony. (fot. własna)

Éliás A Kő Marad Kéknyelű 2022 prezentuje świeże, nieco lżejsze, niż klasyczne oblicze odmiany. Fermentowało i dojrzewało w stali, po czym trafiło do butelek. Posiada jasną, bladosłomkową barwę. Nos z początku jest dość zamknięty, ale stopniowo pojawiają się typowe dla odmiany aromaty: migdałów, polnych ziół, trawy, zielonego jabłka, cytryny, ale też wosku. W ustach jest wytrawne, dość dobrze zbudowane, z średnią kwasowością, przeciętnym poziomem alkoholu. Cechuje je gęsta, oleista tekstura, ale także nuty polnych ziół, zielonego jabłka, mokrej skały, białego pieprzu, wosku i cytrusów. Finisz jest średniodługi. Klasyczne, nieco powściągliwe, delikatne, mineralne kéknyelű. Znawcy odmiany z pewnością docenią jego piękno. Ocena: ***/**** (90/100 pkt). Cena: 5190 HUF.

Źródło: zakup własny w jednej z budapesztańskich winotek.

Szászi Badacsonyi Kéknyelű 2022 – autochton z wulkanicznych wzgórz

Kéknyelű to niezwykły, autochtoniczny szczep, pochodzący z okolic Badacsony. Niezwykły, gdyż jako jeden z niewielu posiada wyłącznie kwiaty żeńskie – i w związku z tym, by uzyskać plony konieczne jest sadzenie obok niego krzewów innych odmian, by uzyskać zapylenie. Jest też dość wymagająca jeśli chodzi o podłoże – dobre wina daje jedynie na glebach o podłożu wulkanicznym. Nic więc dziwnego, że przez wielki nazywane było „pańskim gronem”, gdyż tylko szlachta i arystokracja mogła sobie pozwolić na uprawę tak mało wydajnego szczepu. Dziś kéknyelű powoli odzyskuje dawną pozycję – powierzchnia nasadzeń powoli, acz nieustannie rośnie, obecnie zajmując 46 hektarów, niemalże w całości obsadzonych na wulkanicznych zboczach apelacji Badacsony. Jednym z jej wielkich orędowników jest rodzina Szászich, prowadząca średniej wielkości (24 ha) gospodarstwo z siedzibą w Hegymagas. O winiarni więcej przeczytacie w jednym z wcześniejszych wpisów, natomiast warto dodać, że całość upraw prowadzona jest w sposób organiczny.

Balaton i kéknyelű – doskonałe połączenie. (fot. własna)

Szászi Badacsonyi Kéknyelű 2022 spontanicznie fermentowało w zbiornikach ze stali nierdzewnej, po czym dojrzewało przez trzy miesiące w dębowych beczkach. Posiada bladozłotą barwę. Nos jest średniointensywny, z nutami migdałów, cytryny, gruszki, żółtego jabłka, polnych ziół, słomy i krzemu. W ustach wytrawne, średnio zbudowane, z wysoką kwasowością, umiarkowanym alkoholem i kremową teksturą. Znajdziemy tu nuty migdałów, żółtych jabłek, gruszek, cytrusów, białego pieprzu, polnych ziół i krzemienia. Finisz długi. Młode, jeszcze dość nieokrzesane, a zarazem niezwykle złożone wino o sporym potencjale dojrzewania. W swej cenie udany zakup. Ocena: ***/**** (90/100 pkt). Cena: 5390 HUF (65 PLN).

Źródło: zakup własny w węgierskim sklepie sieci supermarketów Tesco.

Borbély Kéknyelű Selection 2019 – szlachetny autochton z Badacsony

Wyrastające ponad taflę Balatonu wzniesienie Badacsony wraz z pobliskimi szczytami stanowi jeden z najważniejszych ośrodków produkcji wina w zachodniej części Węgier. Nic dziwnego – bazaltowe zbocza zapewniają doskonałe podłoże dla winnej latorośli, a wody jeziora mają łagodzący wpływ na tutejszy mikroklimat. Czynniki te zostały dostrzeżone już przez starożytnych Rzymian, którzy obsadzili okolicę winoroślą. Prawdziwy rozkwit regionu przypadł jednakże na koniec XVIII wieku, gdy ziemie zaczęły nabywać tu wielkie rody szlacheckie. To dzięki nim ważną rolę zaczęła odgrywać autochtoniczna odmiana kéknyelű – dająca wysokiej jakości wina, aczkolwiek pracochłonna i mało wydajna.

Badacsony w pełnej krasie. (fot. własna)

Kéknyelű jest szczepem trudnym w uprawie – posiada tylko kwiaty żeńskie, i wymaga nasadzenia obok innych krzewów, by zapewnić zapylenie. W związku z tym całość nasadzeń zajmuje nieco ponad 48 hektarów, z czego większość (aż 43 hektary) znajduje się w Badacsony. Jednym z tutejszych producentów, którzy poświęcają szczególną uwagę tej odmianie jest winiarnia Borbély Családi Pincészet. Gospodarstwo to rozciąga się na 20 hektarach i posiada parcele na zboczach pięciu wzniesień (Badacsony, Bács-hegy, Csobánc-hegy, Szent György-hegy, Tóti-hegy), z gron których powstaje rocznie około 70 tysięcy butelek wina. Działającą od 1996 roku winiarnią zarządza drugie pokolenie rodziny w osobie Tamása Borbélya, nagrodzonego w 2020 roku tytułem Winiarza Roku.

Kéknyelű – szlachetny sok wulkanicznego terroir (fot. własna)

Borbély Kéknyelű Selection 2019 to jedno z czołowych win producenta, powstałe z wyselekcjonowanych gron z najlepszych parceli producenta. Fermentowało i dojrzewało 7 miesięcy w nowych dębowych beczkach, po czym spędziło jeszcze rok w butelce. Posiada jasną, słomkową barwę. Pachnie cytrusami, migdałami, trawą, polnymi ziołami i mokrą skałą. W ustach jest średnio zbudowane, wytrawne, z wysoką kwasowością, dobrze zintegrowanym alkoholem oraz nutami migdałów, cytryny, limonki, gruszki, polnych ziół, dymu, delikatną goryczką i słoną mineralnością. Finisz średnio-długi. Solidnie zrobiona, elegancka biel z wulkanicznego terroir. Cena: 3499 HUF (40,50 PLN – po promocji) – normalnie wino to kosztuje około 5500 HUF (63,50 PLN). I w obydwu przypadkach jest to uczciwa cena za dostarczone emocje.

Źródło wina: zakup własny w węgierskim sklepie sieci Auchan.