1.Okręg winiarski Mór, czyli Móri borvidék, to według najnowszych (2021) statystyk najmniejsza apelacja winiarska Węgier (554 ha). Po raz pierwszy wyprzedził on okręg Nagy-Somló, dotychczas dzierżący palmę pierwszeństwa. Położony jest na zboczach wzgórz Vértes i Bakony, około 90 kilometrów na południowy-zachód od Budapesztu.

Piękny widok na miasto z winnicy. (fot. własna)

2.Podłoże skalne stanowią tu lessy, gliny, a także wapień i dolomit. Specyficzne położenie (w kotlinie pomiędzy dwoma pasmami wzgórz) przyczynia się do powstania wyjątkowego mikroklimatu. W wyjątkowych rocznikach winnice jesienią spowija mgła, w efekcie czego grona pokrywają się szlachetną pleśnią, z których powstają wyjątkowe słodkie wina – niegdyś niemalże równe sławą tokajskim aszú.

Typowa szwabska piwniczka. (fot. własna)

3.Mór jest jedną z najmłodszych węgierskich apelacji – powstał w 1996 roku – jednakże tradycje winiarskie sięgają tu średniowiecza. Po odbiciu okolic z rąk osmańskich Habsburgowie sprowadzili do miasta zakonow kapucynów, zaś mnisi przywieźli ze sobą z Tokaju sadzonki odmiany ezerjó. W XVIII wieku ców okoliczne ziemie nadano szwabskim osadnikom, których potomkowie do dziś stanowią trzon ludności miasta. Po klęsce filoksery ezerjó stało się główną odmianą w okolicy.

Wiara nierozłącznie wiąże się tu z winem. (fot. własna)

4.Zdecydowaną większość upraw stanowią białe szczepy, które zajmują niemalże 95% powierzchni winogradów. Ezerjó rośnie na niespełna 110 ha, kolejne miejsca okupują chardonnay (61 ha), gewürztraminer (37 ha), sauvignon blanc (36 ha), riesling (34 ha) oraz pinot gris (31 ha), oprócz nich ważną rolę odgrywają także királyleányka, pinot gris oraz grüner veltliner. Z ciemnych odmian winorośli największe znaczenie mają merlot (9 ha) oraz kékfrankos (9 ha).

Stare krzewy na zboczach wzgórz Vértes. (fot. własna)

5.Najważniesza odmiana, czyli wspomniane wcześniej ezerjó to prawdziwe hungarikum. Uprawia się je na zaledwie 399 hektarach, z czego całość znajduje się na terenie obecnych Węgier. Oprócz Mór, najwięcej nasadzeń znajdziemy w regioniach Kunság oraz Neszmély. Przed plagą filoksery szczep ten uprawiano na powszechną skalę od Sopronu, po Tokaj. Grona ezerjó wcześnie dojrzewają, utrzymują wysoką kwasowość i posiadają cienką skórkę, dzięki czemu są podatne na działanie szlachetnej pleśni – dzięki czemu odmiana ta doskonale nadaje się do produkcji win słodkich. Wysoka kwasowość powoduje, że jest ono także świetnym surowcem na wina musujące oraz wytrawne, ze sporym potencjałem dojrzewania. Aromatycznie jest to odmiana neutralna, cechują się aromaty ziołowo-cytrusowe, jednocześnie świetnie oddaje charakter terroir.

Csetvei Pince – najlepszy adres w Mór. (fot. własna)

6.Wczoraj (16.05.2021) miał miejsce pierwszy Dzień Ezerjó. Święto to zainicjowała winiarka Krisztina Machán-Csetvei, zaś do inicjatywy przyłączyli się producenci z apelacji Mór oraz Kunság, w szczególności z miejscowości Soltvadkert – gdzie odmiana uzyskała chronioną nazwę pochodzenia – m.in. za sprawą wieloletnich starań jej propagatora – Jánosa Frittmana. Celem jest promocja i szerzenie wiedzy na temat tego cieszącego się niegdyś większą sławą szczepu.

Winiarnia Miklóscsabi – również warta odwiedzenia. (fot. własna)

7.Najważniejsi procenci w Mór to: Csetvei Pince, Miklós Csabi Pincészet, Paulus Borház, Geszler Családi Pincészet, Bozóky Családi Pincészet oraz Brigad Mór. W Polsce wina Csetvei dostępne są w ofercie winoteki Gul Gul w Krakowie, oraz Zbawcy Win we Wrocławiu.