Winna wiedza

7 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o Górach Bukowych (Bükk)

Brak komentarzy

1. Okręg winiarski Gór Bukowych, czyli Bükki Borvidék, to najmniejsza apelacja północnych Węgier, i jedna z mniejszych w całym kraju (805 ha upraw). Winnice rozpościerają się na południowych zboczach pasma górskiego o tej samej nazwie, od miejscowości Bükkzsérc i Bogács na zachodzie, poprzez Tibolddaróc, Bükkaranyos do Nyekládháza i Miszkolca na wschodzie. Izolowane fragmenty regionu znajdują się także wokół miejscowości Szikszó i Megyászó na północnym wschodzie, przynależy do niego także miejscowość Barabás, oddalona o ponad 100 km na wschód od jądra apelacji.

Winnice w okolicy Bogács. (fot. własna)

2. Podłoże skalne stanowią tu tuf ryolitowy oraz piaskowiec, na których wykształciły się gleby lessowe, gliniaste oraz czarne ziemie. Region posiada klimat kontynentalny, z umiarkowanie chłodnymi zimami i ciepłymi latami. Ze względu na umiejscowienie, pasmo górskie zatrzymuje napływ zimnego powietrza z północy, natomiast w lecie powoduje zatrzymywanie chmur opadowych, powodujące wówczas deficyt wody. Roczne opady wynoszą około 600-700 mm.

Odbudowany dom greckiego kupca w Miszkolcu. (fot. własna)

3. Historia upraw winorośli w regionie sięga średniowiecza. Pierwszy dokument potwierdzający istnienie winnic u podnóża Gór Bukowych datowany jest na 1313 rok. W XV i XVI wieku winna latorośl uprawiana jest na szeroką skalę, a jej najważniejszy ośrodek stanowi Miszkolc. Miękkie podłoże z tufu wulkanicznego powoduje, że w skale drążone są obszerne piwnice (m.in. w Miszkolcu – dzielnicy Avas), dzięki czemu w tutejszych miejscowościach składuje się wielkie ilości win, w tym tokajskich. Szczyt sławy tutejszych trunków sięga XIX wieku, a jej upadek spowodowany jest rozprzestrzenianiem filoksery. Przez większą część XX wieku w regionie produkuje się grona na skalę przemysłową, wykorzystywane w produkcji win musujących. Dopiero na początku nowego tysiąclecia region powoli zaczyna odbudowywać swoją tożsamość.

Urokliwy rząd piwniczek w Bogács. (fot. własna)

4. Niegdyś okolica ta była znana z olaszrizlinga i furminta, dziś dwie najważniejsze odmiany to leányka i kékfrankos. Część producentów z regionu postanowiło stworzyć nową markę – Bálvány – która według wewnętrznych regulacji musi stanowić kupaż trzech odmian, przy czym producenci mogą wybrać spośród wszystkich dopuszczonych w regionie szczepów. Wino powinno charakteryzować się świeżością oraz owocowymi aromatami, dlatego też musi być fermentowane i dojrzewane w stalowych zbiornikach.

Jeden z wielu rzędów piwniczek na wzgórzu Avas. (fot. własna)

5. Leányka, czyli najpopularniejsza odmiana regionu najprawdopodobniej pochodzi z Siedmiogrodu, zaś obecnie większość jej nasadzeń znajdziemy w Egerze (213 ha), Górach Bukowych (149 ha) i Mátrze (121 ha). Szczep ten bardzo rzadko jest winifikowany osobno, gdyż daje wina o stosunkowo delikatnej, kwiatowej aromatyce, lekkiej budowie i średniej kwasowości.

Winnice Rolanda Hajdu. (fot. własna)

6. Najważniejszą imprezą regionu jest odbywający się rokrocznie festiwal Avasi Borangolás. Wydarzenie to ma miejsce w pierwszej połowie maja w urokliwej dzielnicy Miszkolca – Avas, w której znajdują się setki piwniczek winnych, niektóre o kilkusetletniej tradycji. Według popularnego przysłowia, w XIX wieku każdy szanujący się obywatel Miszkolca powinen posiadać własną piwniczkę. Do dziś zachowała się większość z nich, ukazując bogate dziedzictwo architekturalne minionych stuleci.

Winiarnia Zsolta Sándora. (fot. własna)

7. Uznani producenci w okręgu Gór Bukowych to Sándor Zsolt Organikus Pincészete, Mezei Pincészet, Gallay Kézműves Pince oraz Hajdu Roland.

Notki degustacyjne

Hollóvár Somlói Furmint 2012 – niemy świadek pięknej historii

Brak komentarzy

Wina z Somló, oprócz swej niesamowitej, mineralnej duszy są znane także z długowieczności. Parokrotnie miałem przyjemność próbować dojrzałych, kilkunastoletnich czasem juhfarków i olaszrizlingów, które właśnie po dekadzie pokazywały, co wulkaniczne terroir może wydobyć z tych starych, pannońskich odmian. Niestety nie każdy ma możliwość przechowywania swoich butelek w idealnych warunkach, a z dostępnością starych butelek na rynku bywa różnie. Dlatego też z radością sięgnąłem po dojrzałe wino z winiarni, która na już nie istnieje – Hollóvár Pincészet. Została założona przez Lajosa Takácsa, pochodzącego z Tokaju handlarza winem, który przez półtora dekady gospodarował na 3,5 hektara w południowo-wschodniej części góry. Jako jeden z pierwszych, stosował uprawę organiczną, pracował z klasycznymi, miejscowymi odmianami, stosując minimalną interwencję zarówno w winnicach, jak i w winiarni. W 2014 roku postanowił powrócić do swej rodzinnej wioski, przekazując uprawy Tamásowi Kissowi (Somlói Vándor) i Józsefowi Kreinbacherowi.

Dojrzały furmint w świetnej formie. (fot. własna)

Hollóvár Somlói Furmint 2012 to jedno z ostatnich win, które powstało w szomlońskiej piwnicy Lajosa Takácsa. Dojrzewało, podobnie jak większość jego win w dębowych beczkach. Posiada jasnozłotą barwę. W nosie wyczuwalne są nuty nafty, kukurydzy, miodu, czarnej herbaty i krzemu. Usta wytrawne, średnio zbudowane, z średnią kwasowością, średnim alkoholem i oleistą teksturą. Znajdziemy tu nuty herbaty, nafty, kukurydzy, migdałów, karmelu, pieprzu, przypraw korzennych, słoną mineralność. Finisz jest średniodługi. Dojrzałe wino, wyczuwalnie już po szczycie, ale wciąż w bardzo dobrej formie. Ocena: *** (88/100 pkt). Cena: 4498 HUF (53,50 PLN). Prawdziwy skarb z przeszłości.

Źródło wina: zakup własny w winotece Mitiszol.

Notki degustacyjne, Podróże z winem

Myrtus Pince – dobry duch Tarcalu

Brak komentarzy

Tokajski region winiarski kryje wiele małych, ambitnych, rodzinnych winiarni, które rzadko kiedy pojawiają się w świadomości przeciętnego konsumenta, gdyż nie podążają ślepo za nowymi trendami, ani nie wydają olbrzymich sum pieniędzy na marketing. Jedną z nich, niezbyt często pojawiającą się na łamach winiarskich mediów jest Myrtus Pince z Tarcal. Jej historia sięga 2008 roku, a stoi za nią Ákos Keresztes, który jako świeżo upieczony enolog trafił do regionu po ukończeniu studiów w Budapeszcie. Pierwsze cztery lata spędził pracując w winiarni Patricius, by następnie na kolejne pięć zakotwiczyć w posiadłości Gróf Degenfeld. W międzyczasie poznał miejscową dziewczynę, z którą związał swoje życie i rozpoczął stawianie podwalin pod własne, rodzinne przedsiębiorstwo.

Jeden z najlepszych adresów w Tarcal. (fot. własna)

Większość winnic otrzymał „w posagu”, pracując na ziemiach należacych do rodziny małżonki. Dziś gospodaruje na niespełna trzech hektarach w parcelach Vigyorgó, Mester-völgy, Lestár-dűlő (Tarcal) i Betsek (Mád). Uprawia na nich furminta, hárslevelű i sárgamuskotály. Rocznie powstaje z nich około 10 tysięcy butelek, które niemalże w całości sprzedawane są na miejscu, w winiarni. Oprócz tego posiada niewielki ogródek z warzywami, zagrodę dla owiec, kóz i kur, a także dwa osobne apartamenty dla gości. W weekendy prowadzi wraz z żoną winebar, gdzie oprócz wina można spróbować także wybornej herbaty i kawy.

Przytulne wnętrza winebaru. (fot. własna)

Choć przybył z daleka (pochodzi z Kecskemét), to dobrze zintegrował się z lokalną społecznością. Od samego początku bierze udział w produkcji wspólnego, gminnego wina – Tarcal Bor, jest też jednym z organizatorów najważniejszej miejscowej imprezy winiarskiej – Czarującej Majówki. Skromny i małomówny, jednocześnie bardzo pracowity – oprócz swej winiarni, wspiera wiedzą także inne projekty winiarskie (w tym mój). Dlatego też, podczas jednej z niedawnych wizyt spróbowałem szerokiego portfolio jego win, o których piszę poniżej.

Winiarz – Ákos Keresztes. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Sárgamuskotály 2022 to lekkie, świeże wino powstałe z gron zebranych na początku września z parceli Vigyorgó. Fermentowało i dojrzewało w zbiornikach ze stali nierdzewnej. Posiada bladozieloną barwę. Pachnie winogronami, kwiatami lipy, cytryną, limonką, polnymi ziołami, pokrzywą. W ustach wytrawne, średnio zbudowane, z średniowysoką kwasowością oraz nutami przypraw korzennych, polnych ziół, cytryny i grapefruita. Finisz średniodługi. Lekkie, soczyste, idealne wino na lato. Ocena: *** (85/100 pkt). Cena: 3750 HUF (43,50 PLN).

Smaczny, wytrawny żółty muskat. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Hárslevelű 2022 pochodzi z gron krzewów rosnących na parceli Betsek. Wino fermentowało w stalowych zbiornikach, a potem dojrzewało przez 5 miesięcy w dębowej beczce (25%) i stalowych zbiornikach (75%). Cechuje je bladozłota barwa. Znajdziemy tu aromaty kwiatów lipy, miodu, brzoskwini, gruszki oraz wanili. Usta są dobrze zbudowane, wytrawne, z średniowysoką kwasowością, kremową teksturą, nutami żółtych jabłek, brzoskwini, gruszek, mokrej skały i przypraw korzennych. Finisz średniodługi. Nie do końca jeszcze ułożony młodziak, ze sporym potencjałem. Ocena: ***/**** (89/100 pkt). Cena: 3750 HUF (43,50 PLN).

Udane hárslevelű z niełatwego rocznika. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Hárslevelű 2021 to kupaż z owoców pochodzących z parcel Lestár i Betsek. Podobnie do poprzednika, fermentowało w stali i dojrzewało w stali (75%) i dębowej beczce (25%). Mieni się jasnozłotą barwą. Nos średniointensywny, pachnący aromatami wanili, przypraw korzennych, gruszki, cytrusów i żółtego jabłka. W ustach wytrawne, dobrze zbudowane, z wysoką kwasowością, nutami wanili, żółtych jabłek, cytryny, gruszki, skóry i czarnej herbaty. Poważna biel z nienajłatwiejszego rocznika. Ocena: ***/**** (89/100 pkt). Cena: 3750 HUF (43,50 PLN).

Winne krzewy w parceli Vigyorgó. (fot. własna)

Myrtus Vigyorgó Tokaji Furmint 2020 to klasyczna, tokajska specjalność, wino fermentujące i dojrzewające w beczce (75%) i stali (25%). Posiada bladozłotą barwę. Pachnie wanilią, suszoną śliwką, gruszką, żółtym jabłkiem i przyprawami korzennymi. W ustach wytrawne, średnio zbudowane, z sporą kwasowością, nutami wanili, kokosa, żółtych jabłek, suszonych śliwek, przypraw korzennych, polnych ziół, kopru i mokrej skały. Finisz długi. Soczyste, złożone, piękne wino. Ocena: **** (91/100 pkt). Cena: 3750 HUF (43,50 PLN).

 

Klasyczny, beczkowany furmint. (fot. własna)

Tarcal Bor 2019 to wspólne wino producentów ze wsi Tarcal (Myrtus Pince, Majoros Birtok, Tokaj Kikelet, Basillicus Szőlőbirtok oraz Palásthy-Emmert), kupaż furminta i hárslevelű fermentujący i dojrzewający w stalowych zbiornikach. Powstało go 1760 butelek. Ma bladosłomkową barwę. Nos jest średniointensywny, z aromatami suszonych brzoskwiń, suszonych śliwek, gruszki, mokrej skały oraz dymu. Usta są średnio zbudowane, wytrawne, z wysoką kwasowością, delikatnie zaznaczonym cukrem resztkowym oraz nutami gruszek, jabłek, brzoskwiń, przypraw korzennych i mokrej skały. Finisz średniodługi. Udany owoc kooperacji miejscowych winiarni. Ocena: *** (87/100). Cena: 3750 HUF (43,50 PLN).

Udany efekt współpracy winiarzy z Tarcal. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Furmint 2021 to jednoparcelowe wino z gron powstających z siedliska Vigyorgó. Fermentowało i dojrzewało w zbiornikach ze stali nierdzewnej. Posiada jasnozłotą barwę. Pachnie aromatami jabłek, gruszek, brzoskwini i miodu. W ustach półsłodkie, średnio zbudowane, z średniowysoką kwasowością, nutami miodu, żółtych jabłek, gruszek, szarlotki oraz soli kamiennej. Finisz średniodługi. Proste, przyjemne, soczyste wino. Ocena: *** (85/100 pkt). Cena: 4250 HUF (49 PLN).

Półsłodki furmint w owocowym wydaniu. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Classic Fashion Cuvée 2018 jest niezwykłym (jak na tego producenta) kupażem furminta, hárslevelű, zéty i kövérszőlő z parceli Vigyorgó, który fermentował i dojrzewał przez cztery lata w dębowej beczce. Cechuje go jasnozłota barwa. W nosie znajdziemy aromaty wanili, gruszki, żółtych jabłek, suszonych moreli i przypraw korzennych. Usta są potężnie zbudowane, z sporą słodyczą, sporym alkoholem, średniowysoką kwasowością i nutami suszonych moreli, suszonych śliwek, gruszek, wanili i przypraw korzennych. Finisz średniodługi. W założeniach ma przypomniać oksydowane wina starego stylu – i doskonale mu się to udaje. Ocena: *** (87/100 pkt). Cena: 3750 HUF (43,50 PLN).

Botrytis w winnicy Vigyorgó. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Cuvée 2020 jest słodkim kupażem z furminta, zéty i kövérszőlő. Fermentowało i dojrzewało w stalowych zbiornikach. Mieni się jasnozłotą barwą. Nos kusi aromatami miodu, jabłka, gruszki, suszu owocowego. W ustach jest słodkie (84 g/l cukru resztkowego), średnio zbudowane, z średniowysoką kwasowością, nutami jabłek, gruszek, suszonych śliwek, cytryny i miodu. Finisz średniodługi. Przyjemne, aczkolwiek dość proste, lekkie słodkie wino. Ocena: *** (85/100 pkt). Cena: 4500 HUF (52 PLN).

Lekkie, słodkie wino z późnych zbiorów. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Késői Szüretelésű 2021 to 100% żółty muskat, fermentujący i dojrzewający w stalowych zbiornikach. Posiada jasnozłotą barwę. W nosie dominują aromaty winogron, róży, polnych kwiatów, miodu oraz imbiru. W ustach jest słodkie (126 g/l cukru resztkowego), średnio zbudowane, z średnią kwasowością, z nutami winogrona, róży, polnych kwiatów, miodu. Finisz jest średniodługi. Aromatyczne, soczyste, świeże słodkie wino. Ocena: ***/**** (89/100 pkt). Cena: 4500 HUF (52 PLN).

Muszkat na słodko. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Szamorodni Száraz 2017 fermentowało i dojrzewało przez 4 lata w dębowej beczce, z czego przez 3 miesiące pod florem. Cechuje je jasnozłota barwa. Pachnie aromatami suszonych śliwek, wanili, orzechów, suszonych moreli oraz sherry. W ustach jest wytrawne, średnio zbudowane, z wysoką kwasowością, oleistą teksturą, nutami czarnej herbaty, orzechów włoskich i laskowych, suszonych śliwek, oraz kandyzowanych moreli. Finisz jest długi. Świadomie oksydowana, wielowymiarowa, klasyczna tokajska specjalność. Ocena: ***/**** (90/100 pkt). Cena: 6500 HUF (75 PLN).

Tradycyjne wytrawne szamorodni. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Szamorodni Édes 2018 jest efektem niezwykle ciepłego rocznika. Fermentowało i dojrzewało przez dwa lata w dębowej beczce. Charakteryzuje je głębokozłota barwa z bursztynowymi refleksami. Nos jest dość intensywny, znajdziemy w nim aromaty miodu, suszonych moreli, brzoskwini, suszonych śliwek, wanili. Usta są dobrze zbudowane, obłędnie słodkie (216 g/l cukru resztkowego), średnią kwasowością i kremową tekstura, a także nutami moreli, suszonych śliwek, brzoskwini, wanili, miodu, propolisu. Finisz długi. Choć akcent pada na słodycz, tak wino posiada niesamowitą głębie smaku i aromatu, oraz spory potencjał dojrzewania. Wybitne. Ocena: **** (92/100 pkt). Cena: 8500 HUF (98 PLN).

Mocarne szamorodni z ciepłego rocznika. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Botrytis Cuveé 2018 to słodki kupaż z późnych zbiorów, powstały z odmian furmint, zéta i kövérszőlő pochodzący z parceli Vigyorgó. Wino posiada głębokozłotą barwę. Pachnie miodem, morelą, brzoskwinią, propolisem oraz cytryną. W ustach wino jest bardzo słodkie (254 g/l cukru resztkowego), dość dobrze zbudowane, z kremową teksturą, średnią kwasowością oraz nutami propolisu, miodu, moreli, brzoskwini, cytryny i karmelu. Finisz jest długi. Niezwykle ekstraktywne, buchające wręcz słodkim owocem wino. Ocena: **** (92/100 pkt). Cena: 6500 HUF (75 PLN).

Cudowna, botrytisowa słodycz. (fot. własna)

Myrtus Tokaji Aszú 6 puttonyos 2016 to kolejna, klasyczna, dojrzała tokajska specjalność. Fermentowało i dojrzewało w dębowych beczkach przez dwa lata. Cechuje się głęboką, złotą barwą. W nosie intensywne, z aromatami miodu, suszonych śliwek, kandyzowanych moreli, brzoskwini, daktyli, cytryny i grzybów. W ustach jest niezwykle słodkie (234 g/l cukru resztkowego), dość dobrze zbudowane, z potężną kwasowością (14,31 g/l), z nutami kiszonej cytryny, pigwy, kandyzowanych moreli, brzoskwini, przypraw korzennych, mokrej skały i kopru. Finisz niemalże nieskończenie długi. Wielowymiarowe, złożone, świetnie zharmonizowane wino o olbrzymim potencjale dojrzewania. Ocena: ****/***** (95/100 pkt). Cena: 15000 HUF (173 PLN).

Wpaniałe, niemalże doskonałe aszú. (fot. własna)

Jeśli droga zawiedzie was do Tarcal, nie omieszkajcie odwiedzić Ákosa i jego winiarni – pomimo wciąż krótkiej historii powstają tam wina warte uwagi, a tworzone przez są przez pracowitego, pokornego człowieka, który w obecnych, trudnych czasach wspiera zarówno swoją lokalną, niewielką społeczność, jak i ludzi, którzy z innych względów potrzebują pomocy. Warto o tym pamiętać i sięgać jego wina – każdy znajdzie tam coś dla siebie.

Do Tarcalu podróżowałem za swoje, w winiarni degustowałem na zaproszenie właściciela.