Cmrečnjak Pušipel Classic 2022 – perełka z północnej Chorwacji

Położony w północno-zachodniej Chorwacji region Međimurje jest jednym z mniej znanych, niezbyt często odwiedzanych zakątków tego kraju. Zazwyczaj mijany przez turystów w drodze na wybrzeże, kryje wiele urokliwych miejscowości, jest też istotnym ośrodkiem produkcji wina. Uprawia się tu głównie białe odmiany, w szczególności graševinę, sauvingon blanc, chardonnay, ale też furminta, znanego tu jako pušipel (lub moslavac). Jego istnienie w regionie sięga początków XIX wieku, acz dopiero na początku XXI stulecia zyskuje renomę dzięki małym, ambitnym producentom, którzy postanowili zwiększyć powierzchnię upraw i podnieść jakość win. Dzięki nim dziś zajmuje około 500 hektarów i wciąż rośnie.

Mađerkin breg – najbardziej znana winnica w okolicy. (fot. producenta)

Jednym z tych niewielkich, ambitnych producentów był Rajko Cmrečnjak, założyciel winiarni Vinarija Cmrečnjak z wsi Sveti Urban. Rodzinne gospodarstwo rozpoczęło działalność na początku lat 90. ubiegłego stulecia i z początku zajmowało się szeroko rozumianą produkcją rolniczą – winorośl była jedynie jedną z kilku uprawianych tu roślin. Przełom nastąpił w 1992 roku, gdy Rajko zdecydował poświęcić się w całości produkcji wina. Rodzina wysyłała swoje produkty na liczne konkursy i targi branżowe, co poskutkowało zwiększeniem sprzedaży i koniecznością rozbudowy winiarni. Współcześnie uprawy zajmują 27 hektarów, a rolę Rajka stopniowo przejmuje jego syn Marko. Dziś w winiarni powstaje 17 różnych etykiet wina.

Świeży, owocowa biel z północnego-zachodu Chorwacji. (fot. własna)

Cmrečnjak Pušipel Classic 2022 to podstawowe wino z tej odmiany, fermentujące i dojrzewające w zbiornikach ze stali nierdzewnej. Posiada delikatną, bladosłomkową barwę. Nos kusi aromatami cytryny, limonki, grapefruita, zielonego jabłka i krzemienia. W ustach wino jest wytrawne, średnio zbudowane, z świetną kwasowością i średnim alkoholem. Znajdziemy tu nuty zielonego jabłka, gruszki, cytryny, grapefruita, limonki, brzoskwini, mokrej skały i słony posmak. Finisz średniodługi. Soczyste, smaczne, świeże wino w rewelacyjnej relacji cena/jakość. Pijmy więcej pušipela! Ocena: ***/**** (90/100 pkt). Cena: 12 EUR (52 PLN)

Źródło wina: zakup własny w Chorwacji.

Ferdinánd Pincészet – rodzinna winiarnia z wielkim dziedzictwem

W Tokajskim Regionie Winiarskim znajdziemy wiele małych, rodzinnych winiarni, których tradycje sięgają kilku pokoleń wstecz. Mało jest jednak winiarzy tak trwale i nierozłącznie powiązanych ze swoim miejscem zamieszkania, aniżeli Ákos Ferdinánd Bihari. Rodzina Biharich zamieszkuje Mád od co najmniej połowy XVI wieku i należała do stanu szlacheckiego. Winiarstwo nigdy nie było dla nich źródłem utrzymania, aczkolwiek jak większość mieszkańców okolic – posiadali oni swoje winnice i produkowali wino na własne potrzeby.

Winiarz we własnej osobie. (fot. własna)

Historia winiarni Ferdinánd Pincészet zaczęła się latem 2007 roku, kiedy Ákos Ferdinánd Bihari odziedziczył winnice po dziadkach. Początkowe dwa hektary rozrosły się do pięciu, a niemalże całość upraw stopniowo została wycięta i od nowa nasadzona sprowadzonymi z Austrii sadzonkami furminta klonu T85. Dziś Bihari posiada winnice w siedliskach Szent Tamás, Urágya, Kis-hegy oraz Padi-hegy. Wina dojrzewają w starej, kilkusetletniej piwnicy, która w ostatniej dekadzie została częściowo odnowiona.

Furmint Kis-hegy w nowych beczkach. (fot. własna)

Wizytę w winiarni rozpoczęliśmy od krótkiej lekcji geologii – Ákos Ferdinánd namiętnie kolekcjonuje zarówno charakterystyczne dla siedlisk skały, jak i różnego rodzaju skamieliny, dość często występujące pomiędzy krzewami winnej latorośli. Później spróbowaliśmy  czterech, dojrzewająych win z rocznika 2023 – na mnie największe wrażenie zrobił reduktywny furmint z parceli Kishegy, wybitnie oddający wulkaniczny charakter miejscowego terroir. Co ważne, w winiarni powstają tylko wina z pojedynczych parceli, często w bardzo limitowanych ilościach. Roczna produkcja wynosi maksymalnie około 10-12 tysięcy butelek rocznie. Na koniec skosztowaliśmy dwóch słodkich win, które obecnie znajdują się w sprzedaży.

Wyjątkowe, jednoparcelowe szamorodni. (fot. własna)

Jako pierwsze z nich do kieliszków trafiło Ferdinánd Tokaji Édes Szamorodni Kis-hegy 2017. Wino fermentowało spontanicznie i dojrzewało przez cztery i pół roku, z czego część w dębowych beczkach. Posiada jasnozłoty, średniogłęboki kolor. Pachnie suszonymi owocami, morelą, brzoskwinią, botrytisem, ale też krzemieniem i rosołem. W ustach słodkie, średnio zbudowane, z wysoką kwasowością, umiarkowaną słodyczą, wyraźnym alkoholem. Znajdziemy tu nuty suszonych śliwek, brzoskwini, moreli, miodu, ale też słony posmak. Finisz długi, niemalże wytrawny. Jakże różne od powszechnych obecnie, bardzo słodkich, nowoczesnych szamorodni. Ocena: ***/**** (90/100 pkt).

Soczyste, młodziutkie aszú. (fot. własna)

Ferdinánd Tokaji Aszú Úrágya-dűlő 2020 powstało z pierwszych owoców furminta z świeżo obsadzonej parceli Úrágya. Wino fermentowało i dojrzewało przez półtora roku w dębowych beczkach. Cechuje je jasnozłoty kolor. W nosie wyczuwalne są aromaty moreli, pigwy, brzoskwini, propolisu, botrytisu, skórki pomarańczy. Usta są bardzo słodkie, dobrze zbudowane, z wysoką kwasowością, niskim alkoholem, oraz nutami miodu, moreli, brzoswkini, pigwy, mirabelek, cytryny oraz mokrej skały i przypraw korzennych. Finisz niezwykle długi. Soczyste, zwiewne, młodziutkie aszú z trudnego rocznika. Ocena: **** (92/100 pkt).

Widok na górę tokajską ze szczytu winnicy Szent Tamás. (fot. własna)

Ákos Ferdinánd Bihari jest jednym z cichych, cierpliwych bohaterów regionu, udowadniającym, że bez wielkiego kapitału i potężnego zaplecza można stworzyć sprawnie działające, niewielkie rodzinne gospodarstwo, którego wina równają jakością do najlepszych producentów regionu. Po latach inwestycji i rozbudowy już wkrótce winiarnia szerzej otworzy swe podwoje dla odwiedzających, a nowe wina wkrótce trafią do butelek i sprzedaży. Potencjał na przyszłość jest olbrzymi. Patrząc na drogę Bihariego śmiało można stwierdzić, że nie zaprzepaści on potencjału, który dają mu krzewy, terroir i doświadczenie. Ja będę z uwagą śledził jego dalsze kroki, a już dziś oczekuję na wytrawne wina z rocznika 2023 – ich pojawienie się na rynku z pewnością przysporzy winiarni nowych fanów.

Do Mád podróżowałem za swoje, w winiarni degustowałem na zaproszenie producenta.

Puklus 5 puttonyos Tokaji Aszú 2013 – słodycz na Międzynarodowy Dzień Aszú

Grudzień to okres roku, kiedy uwaga winomanów w większym niż zazwyczaj wymiarze kieruje się w stronę win słodkich. Związane jest to oczywiście z czasem świąt, gdy spożywamy więcej ciast i innych deserów, które wymagają odpowiedniego pairingu – i tu doskonale sprawdzają się tokaje aszú. Jednocześnie w globalnej skali spożycie tego typu win spada – dlatego w 2017 roku, wybitny znawca i miłośnik tokaju – Dániel Kézdy postanowił temu przeciwdziałać, poprzez ogłoszenie 10 grudnia Międzynarodowym Dniem Aszú. Dzień ten poświęcony jest popularyzacji tej tokajskiej specjalności, odbywają się wówczas konferencje, degustacje, a w specjalistycznych sklepach butelki oferowane są w promocyjnych cenach.

Winnice w parceli Várhegy-dűlő. (fot. własna)

Ja z tej okazji sięgnąłem po wino od mało znanego producenta Bodrogkeresztúr – winiarni Puklus Pincészet. Jest to rodzinne przedsiębiorstwo, założone przez Jánosa Puklusa w 1974 roku, na bazie winnic należących do jego pradziadka. Jej sercem są cztery ponad 300-letnie piwnice, w których fermentują i dojrzewają tradycyjne tokajskie specjalności. Do winiarni przynależy 15 hektarów upraw w stanowiskach Szentkereszt-dűlő, Dereszla-dűlő, Lapis-dűlő i Várhegy- dűlő, w których uprawiane są furmint, hárslevelű, żółty muskat, zéta, kövérszőlő, kabar, a także gohér, cabernet sauvignon i cabernet franc. Oprócz produkcji wina rodzina prowadzi także apartamenty dla gości.

Aszú w zimowej odsłonie. (fot. własna)

Puklus 5 puttonyos Tokaji Aszú 2013 jest kupażem furminta i hárslevelű, dojrzewającym w dębowych beczkach. Posiada średniogłęboką, złotą barwę. Nos kusi aromatami miodu, moreli, skórki pomarańczy, skóry, goździków. W ustach słodkie, średnio zbudowane, z średnią kwasowością, średnim alkoholem, oraz nutami miodu, wosku, suszonej brzoskwini, marmolady morelowej, cytryny, mandarynki, przypraw korzennych oraz delikatnej, aptecznej goryczki. Finisz średniodługi. Soczyste, smaczne, bardzo uczciwie wycenione wino. Ocena: ***/**** (90/100 pkt). Cena: 5200 HUF (59 PLN).

Źródło wina: zakup własny w sklepiku Murci w Tokaju.